Η αίθουσα διδασκαλίας παραμένει η ίδια τα τελευταία 150 χρόνια. Θρανία, πίνακας, μαθητές, δάσκαλος. Οι ραγδαίες αλλαγές στην τεχνολογία αφήνουν πίσω το σχολείο. Ιδιαίτερα όταν πρόκειται για το σχολείο, που έπρεπε να αποτελεί φορέα συνεχούς ανανέωσης, προκαλεί εντύπωση όταν νοοτροπίες του παρελθόντος το κρατούν αιχμάλωτο της συντήρησης.

Το σχολείο αρκείται συχνά να διασφαλίσει τον ελάχιστο κοινό παρονομαστή στην γνώση. Σπάνια οι δεξιότητες που αποκτά κανείς στο σχολείο έχουν εφαρμογές στην καθημερινή μετέπειτα ζωή των μαθητών. Η δημιουργικότητα και το πνεύμα της ομάδας δεν αποτελούν προτεραιότητες. Αντίθετα, το σχολείο σκοτώνει την φαντασία, εντείνει τον ατομικισμό ενώ την ίδια ώρα καταρρακώνει την ταυτότητα.

Σε όλα αυτά το σχολείο και όχι μόνο στην Κύπρο, αποτυγχάνει ακόμη και σε αυτούς τους στόχους που θέτει. Στην Κύπρο όμως ιδιαίτερα που επενδύει πέραν του ενός δισεκατομμυρίου ευρώ στην παιδεία, με καλά αμειβόμενους εκπαιδευτικούς και ένα περιβάλλον που ωθεί τους νέους στην μάθηση, χρειάζεται να δούμε περισσότερα. Τα αποτελέσματα που βλέπουμε στους διεθνείς δείκτες είναι απογοητευτικά. Κάθε φορά που ανακοινώνονται, η συζήτηση παίρνει φωτιά. Η όποια προσπάθεια για αλλαγή πολλές φορές βρίσκει σθεναρή συνδικαλιστική αντίδραση και τα παραδείγματα του πρόσφατου παρελθόντος δεν είναι λίγα. Την αποτυχία του σχολείου καλείται να την διορθώσει το φροντιστήριο που απορρίπτεται συλλήβδην ως «παραπαιδεία» ακόμη και όταν αποτελεί το έσχατο καταφύγιο για γονείς και μαθητές.

Στην παιδεία υπάρχει έδαφος να συζητήσουμε ανοικτά για τα περιθώρια βελτίωσης ενός δημόσιου αγαθού. Ένα αγαθό που οι φορολογούμενοιμετά χαράς επιδοτούν, όμως, θα ήθελαν να δουν την βελτίωση του επιπέδου και την πιστοποίηση των δεξιοτήτων.Σήμερα γίνεται μια προσπάθειαπιστοποίησης των προσόντων των ηλεκτρονικών υπολογιστών, το ίδιο πρέπει να γίνει για όλα τα κύρια μαθήματα.

Το υπουργείο Παιδείας οφείλει να δράσει και όσον αφορά την εικόνα του απολυτηρίου διεθνώς. Δεν είναι λίγες οι φορές που ακόμη και κράτη μέλη της ΕΕ αμφισβητούν τα προσόντα και τις δεξιότητες που αποκτούν οι μαθητές στα σχολεία της Κύπρου. Η πιστοποίηση και σύγκριση των προσόντων είναι κορυφαία αρχή της κινητικότητας μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών.

Το υπουργείο χρειάζεται να συμβληθεί με ένα οργανισμό διεθνούς κύρους για την διεξαγωγή των εξετάσεων και την απονομή απολυτηρίου με παγκόσμιο ανάστημα ώστε να αποφεύγει την αμφισβήτηση. Εξάλλου ένα διεθνές απολυτήριο δίνει τη δυνατότητα οι απόφοιτοι να εισέρχονται με το ίδιο προσόν στα πανεπιστήμια της Κύπρου αλλά και του εξωτερικού. Αντί να λαμβάνονται υπόψη οι εξετάσεις στο τέλος της τρίτης τάξης μόνο, μπορεί για τα κύρια μαθήματα να λαμβάνονται υπόψη οι εξετάσεις και της δευτέρας τάξης. Με αυτό τον τρόπο οι μαθητές δεν θα κρίνονται μόνο από την απόδοση τους σε μια εξέταση.

Οι μαθητές δημοσίων και ιδιωτικών σχολών θα μπορούν να παρακαθίσουν σε εξετάσεις μαθημάτων της επιλογής τους και σε γλώσσα της επιλογής τους ώστε να υπάρχει και σύγκριση των δυνατοτήτων των αποφοίτων μεταξύ τους. Ένα διεθνές απολυτήριο σίγουρα θα επιτρέπει την σύγκριση και των μαθητών της Κύπρου με μαθητές από άλλα κράτη. Εκεί θα προκύψουν και εκπλήξεις. Είμαι βέβαιος ότι σε κάποια μαθήματα οι εκπλήξεις θα είναι ευχάριστες με αποφοίτους να βρίσκονται σε πολύ καλές θέσεις σε παγκόσμια κατάταξη. Σε άλλες περιπτώσεις οι εκπλήξεις θα είναι ίσως δυσάρεστες.

Εδώ βρίσκεται και η αξία της πρότασης αυτής. Όπου τα αποτελέσματα δεν μας αφήνουν ευχαριστημένους μπορούμε να δουλέψουμε πιο σκληρά για να διορθώσουμε τις ελλείψεις. Την ίδια στιγμή, οι φοιτητές που εισέρχονται στα πανεπιστήμια δημόσια και ιδιωτικά στην Κύπρο και το εξωτερικό θα μπορούν να συγκρίνουν τα ακαδημαϊκά ιδρύματα για το επίπεδο των εισερχομένων φοιτητών. Αυτό θα δώσει την ευκαιρία στα πανεπιστήμια να ανταγωνιστούν για τούς καλύτερους. Το ερώτημα είναι ποιος φοβάται τη σύγκριση; Ποιος φοβάται ένα ενιαίο απολυτήριο με βάρος διεθνώς, που θα αναδείξει κενά και ελλείψεις στη Μέση εκπαίδευση αλλά και το πραγματικό επίπεδο των φοιτητών μας στην Κύπρο, την Ελλάδα, την Αγγλία, τα δημόσια και ιδιωτικά πανεπιστήμια.

Η εφαρμογή αυτής της πρότασης θα αποκαλύψει ποιους εξυπηρετούν τα στεγανά στην παιδεία. Με ορίζοντα την Κύπρο του 2030 οι αλλαγές που χρειάζονται στην παιδεία είναι δομικές. Αυτές οι αλλαγές δεν μπορούν να μείνουν στα στενά όρια μιας θητείας ούτε αρκεί η βούληση ενός υπουργού. Ποιος φοβάται λοιπόν το διεθνές απολυτήριο;


Θεόδουλος Ιωάννου

Πρόεδρος ΝΕΔΗΣΥ