Select Page

Πριν από λίγες μέρες ζητήθηκε από τους τελειόφοιτους μαθητές των Λυκείων μας να καταθέσουν τις απόψεις τους για το “τέλος των ψευδαισθήσεων”, την ιστορική στιγμή που “βιώνει η ανεπίδεκτη μαθήσεως πατρίδα μας” σήμερα.  Οι αντιδράσεις έντονες, ίσως όχι αδίκως.  Ζητήσαμε από μαθητές να αναπτύξουν επιχειρηματολογία σε ένα ζήτημα που δεν είμαι απόλυτα πεπεισμένος ότι η ίδια η κοινωνία μπορεί να απαντήσει.  Το παρόν άρθρο μου λοιπόν αποτελεί το δικό μου δοκίμιο σε τούτο το θέμα.

Η πατρίδα μας παραμένει μια ιδιαιτερότητα, δυστυχώς ορθό.  Έζησε πολλά, λίγα όμως διδάχτηκε.  Και αυτό λυπηρή παραδοχή.  Ποιές όμως είναι οι ψευδαισθήσεις και πώς έχουν επιδράσει στην καθημερινότητά μας;  Έχει πράγματι φτάσει το τέλος τους;  Εδώ σηκώνει συζήτηση.

Βιώνουμε το τελευταίο μισό του αιώνα (για να είμαστε ακριβείς η πατρίδα μας βιώνει για χιλιάδες χρόνια) μια κατάφορη αδικία, η μικρή μας πατρίδα είναι μοιρασμένη και κατακερματισμένη υπό τον Τουρκικό ζυγό και στερούμαστε βασικών ανθρωπινών δικαιωμάτων.  Την ίδια ώρα, σε ολόκληρο τον κόσμο, ηγέτες “αναπτυγμένων χωρών” μιλούν για μια περίοδο παγκόσμιας Ειρήνης, για μια νέα τάξη πραγμάτων στην οποία τα βασικά ανθρώπινα δικαιώματα διαφυλάσσονται.  Ας έλθουν στην Κύπρο!  Υπάρχουν αυτοί που ισχυρίζονται ότι η ενοποίηση της μεγάλης Ευρωπαϊκής οικογένειας ολοκληρώθηκε με την πτώση του τείχους του Βερολίνου.  Ας έλθουν στην Κύπρο!  Περηφανεύονται αρκετοί ότι ο Δυτικός κόσμος δεν βιώνει τις αδικίες τριτοκοσμικών χωρών, Ας έλθουν στην Κύπρο!

Η ανάδειξη του Μουσταφά Ακκιντζί  ως ηγέτη της τουρκοκυπριακής κοινότητας έχει σίγουρα σηματοδοτήσει την αρχή μιας νέας εποχής στο Κυπριακό, ή τουλάχιστον αυτό θέλουμε να πιστεύουμε.  Το παρελθόν του άλλωστε αφήνει περιθώρια αισιοδοξίας, τα δείγματα γραφής του αποδεικνύουν ότι αν μη τι άλλο είναι διαθετειμένος να γκρεμίσει στεγανά και να κάνει τη διαφορά, να οικοδομήσει εκεί που όλοι οι προγενέστεροί του γκρέμιζαν.

Βιώνουμε όμως παράλληλα μια ακόμη ψευδαίσθηση, που έχω την εντύπωση ότι επιβάλλεται να την αντιληφθούμε αλλά και να την αντιμετωπίσουμε.  Τα όποια Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης, είτε χαμηλής είτε υψηλής πολιτικής, οι όποιες συμβολικές κινήσεις εκατέρωθεν δεν είναι αρκετά από μόνα τους για να επιλύσουν ένα ζήτημα που μας ταλανίζει για δεκαετίες.  Το ζήτημα είναι πολύ πιο βαθύ και ως τέτοιο πρέπει να τύχει διαχείρισης.  Δεν φτάνει μόνο η πολιτειακή και πολιτική ηγεσία να αντιληφθεί πως με την τόση συσσωρευμένη απογοήτευση της κοινής γνώμης και την απαξίωση να χτυπά κόκκινο έχει ένα πρόσθετο φορτίο: να πείσει δηλαδή ότι μπορεί να διαχειριστεί το κεφάλαιο του Κυπριακού με πατριωτισμό αλλά και υπευθυνότητα.  Αυτό που χρειαζόμαστε σήμερα είναι οι Αναστασιάδης και Ακκιντζί να δώσουν το βηματισμό για όλους τους υπόλοιπους, υλοποιώντας τις εξαγγελίες και το όραμά τους με ειλικρίνεια και συνέπεια.

Χρειαζόμαστε όμως επίσης πολίτες ενημερωμένους, οι οποίοι θα αναλάβουν το μερίδιο της ευθύνης που τους αναλογεί.  Είναι ξεκάθαρο πλέον ότι ο χρόνος εργάζεται σε βάρος της εθνικής μας υπόθεσης.  Τα τετελεσμένα τσιμεντώνονται και η απογοήτευση δεν επιτρέπει να φυτρώσει η ελπίδα.  Η τακτική των τελευταίων χρόνων, να διαχωριζόμαστε σε “ακραίους” και “ενδοτικούς”, σε “προδότες” και “υπερπατριώτες” μέσα από μια λογική οπαδών ποδοσφαιρικών ομάδων καταδεικνύει την ανεπάρκεια του πολιτικού μας συστήματος να διαχειριστεί ορθά και ωφέλιμα το εθνικό μας.

Εδώ είναι όμως που οφείλουμε να διαλύσουμε κι εμείς τις δικές μας ψευδαισθήσεις.  Αυτοί που υποστηρίζουν ότι προτιμούν να παραμείνει η κατάσταση ως έχει φαίνεται να αδυνατούν να αντιληφθούν ότι είναι βέβαιο πως όσο διαιωνίζεται το στάτους-κβο τσιμεντώνεται η διχοτόμηση και μια πατρίδα, η δική μας,  θα μοιραστεί δια παντώς σε δύο.  Είναι και αυτοί που καπηλεύονται τον πατριωτισμό, οσάν να μπορείς να μετρήσεις την αγάπη για την πατρίδα λες και είναι κουκκιά και ρεβίθιαι τα ιδανικά και οι αξίες, μπερδεύουν όμως την φιλοπατρία με τον άκρατο μηδενισμό.  Ο καθολικός απορριπτισμός που στερείται προτάσεων αλλά και ρεαλισμού αποτελεί ίσως τη μεγαλύτερη ψευδαίσθησή μας.  Την ψευδαίσθηση που μας αφήνει να πλανόμαστε ότι ως δια μαγείας τα συμφέροντα των “μεγάλων δυνάμεων” θα εναρμονιστούν με το καλό της μικρής μας πατρίδας και θα μας λυτρώσουν.  Μια πλάνη που και στο πρόσφατο παρελθόν αποδείχτηκε μεγάλη ψευδαίσθηση.  Δεν λέω να διαπραγματευτούμε από φόβο για τα χειρότερα, αλλά λέω ότι ούτε πρέπει να φοβόμαστε να διαπραγματευτούμε.

Οφείλουμε όλοι εμείς να γίνουμε κοινωνοί με υπευθυνότητα και σοβαρότητα για το πού πάμε, τι κάνουμε,ώστε να μην καθίσταται έρμαιο του κάθε λαϊκιστή που το μόνο που μετρά είναι τη δική του επικράτηση στο εξαιρετικά δύσκολο, σήμερα, κομματικο-πολιτικό σκηνικό.  Ας διαλύσουμε εμείς πρώτοι τη λανθασμένη εντύπωση ότι το Κυπριακό είναι πρόβλημα δικοινοτικό. Το Κυπριακό είναι θέμα εισβολής και παράνομης κατοχής, τελεία και παύλα.  Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι έχουν συνυπάρξει ειρηνικά, έχουν συνεργαστεί, το έχουμε αποδείξει ότι μπορούμε, πρέπει να το αποδείξουμε ακόμα μια φορά, ας ελπίσουμε τελευταία.

Είναι θεμελιώδες να κοιτάξουμε μπροστά, να προσεγγίσουμε το μέλλον μας με νηφαλιότητα.  Ποτέ δεν πρέπει να ξεχάσουμε, η λήθη δεν είναι η απάντηση.  Οι μνήμες πρέπει να παραμείνουν ζωντανές, η Ιστορία έχει καταγράψει τα εγκλήματα και τις βαρβαρότητες που βιώσαμε.  Τώρα είναι η στιγμή όμως να γράψουμε Ιστορία, να προχωρήσουμε μπροστά.  Το έχουν πετύχει στο Βερολίνο, στη Λατινική Αμερική.  Λιγότερο από μισό αιώνα πριν ολόκληρες οι ΗΠΑ διχάστηκαν επειδή μια έγχρωμη τόλμησε να καθήσει μπροστά στο δημόσιο λεωφορείο, σήμερα ένας έγχρωμος κρατά το τιμόνι ολόκληρης της χώρας. Μπορούμε να τα καταφέρουμε κι εμείς, να μοιραστούμε τις ομοιότητές μας, να επευφημίσουμε τις διαφορές μας.  Τότε μόνο θα έχει έλθει το τέλος των δικών μας ψευδαισθήσεων.

Κωνσταντίνος Λετυμπιώτης

Γραμματέας Ακαδημίας Πολιτικής Παρέμβασης Νέων