Είναι κοινώς παραδεκτό ότι τους τελευταίους μήνες ζούμε πρωτόγνωρες καταστάσεις λόγω της πανδημίας η οποία έχει επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό το τρόπο ζωής όλων μας. Η κυβέρνηση αναγκάστηκε να λάβει σκληρά μέτρα προς αποφυγή εξάπλωσης του ιού, τα οποία βιώσαμε στη καθημερινότητα μας. Βαδίζοντας σιγά σιγά τον δρόμο της επιστροφής στη κανονικότητα μας δίνετε η δυνατότητα παρατήρησης και κατανόησης αδυναμιών του συστήματος.
Κατά κοινή ομολογία η χώρα μας λόγω της πανδημικής κρίσης, αναγκάστηκε να στραφεί εσπευσμένα στη νέα ψηφιακή εποχή. Σε αυτή τη μετάβαση δεν μπορεί να απουσιάζει ο χώρος της δικαιοσύνης, για τον οποίο θα πρέπει να υπάρξει ειδική μέριμνα. Η πανδημία του κορωνοϊού έχει φανερώσει τις ελλείψεις και τις αδυναμίες του συστήματος απονομής δικαιοσύνης στην Κύπρο. Η υφιστάμενη κατάσταση και η αλλαγή στο τρόπο λειτουργίας των Δικαστηρίων ήρθαν να διαμορφώσουν μία νέα πραγματικότητα στο χώρο της δικαιοσύνης, προσδίδοντας νέα δεδομένα, με την ανάγκη για μία ηλεκτρονική δικαιοσύνη να καθίσταται πιο επιτακτική από ποτέ. Περαιτέρω, η κατάσταση έφερε στην επιφάνεια την αναγκαιότητα για τεχνολογική αναβάθμιση του χώρου των Δικαστηρίων.
Πιο συγκεκριμένα, η Επιτροπή Μεταρρύθμισης των Δικαστηρίων κατά την πραγματοποίηση πρόσφατης σύσκεψης, προχώρησε στην εξέταση θεμάτων που άπτονται της μεταρρύθμισης της Δικαιοσύνης όπως η προώθηση του έργου της προσωρινής ηλεκτρονικής καταχώρισης δικαστικών εγγράφων στα Πρωτοκολλητεία μέχρι την πλήρη εφαρμογή του ολοκληρωμένου συστήματος ηλεκτρονικής δικαιοσύνης.
Οι ενέργειες αυτές θα πρέπει να αποτελέσουν το έναυσμα, ώστε να κινηθούμε σε μία νέα κατεύθυνση ψηφιοποίησης της δικαιοσύνης, όπου ο κάθε ενδιαφερόμενος, ανεξάρτητα του αν είναι δικηγόρος ή απλός πολίτης, να έχει τη δυνατότητα για εύκολη και ταχύτερη πρόσβαση, πληροφόρηση και εξυπηρέτηση, χωρίς γραφειοκρατικές διαδικασίες. Καθίσταται επιβεβλημένη ανάγκη η απλοποίηση του συστήματος λειτουργίας των Δικαστηρίων καθώς και της απονομής της δικαιοσύνης, με όλες τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις οι οποίες θα βοηθήσουν στον εκσυγχρονισμό του συστήματος και τη χρήση της τεχνολογίας. Ο τομέας της δικαιοσύνης είναι αναγκαίο να εναρμονιστεί με τις απαιτήσεις που καθορίζονται από τη ραγδαία εξέλιξη της τεχνολογίας, έτσι ώστε να παρέχονται όλες οι υπηρεσίες με ασφάλεια και ταχύτητα για τη δίκαιη και σωστή απονομή της δικαιοσύνης.
«Είναι αδιανόητο εν έτει 2020 κάποιος να κολλάει χαρτόσημα» δήλωσε πρόσφατα ο Υπουργός Δικαιουσύνης. Το γραφειοκρατικό σύστημα και οι απαρχαιωμένες δομές των Δικαστηρίων, τα οποία μεταφράζονται σε επιπλέον κόστος και καθυστέρηση, μπορούν να βελτιωθούν με την ηλεκτρονική καταχώρηση δικογράφων και την αντικατάσταση των χαρτοσήμων με την ηλεκτρονική καταβολή των τελών. Η δημιουργία ηλεκτρονικής πλατφόρμας, η οποία θα είναι προσιτή στο χρήστη, θα παρέχει τη δυνατότητα υποβολής των απαραίτητων εγγράφων χωρίς να είναι αναγκαία η φυσική παρουσία στο Δικαστήριο. Περαιτέρω, επιβάλλεται να παρέχεται η επιλογή για άμεση λήψη και αποστολή ειδοποιήσεων από και προς το Δικαστήριο. Ακόμη και η διεξαγωγή δίκης μέσω τηλεδιάσκεψης, κυρίως στα πρώτα στάδια, όπου δεν θα συμμετέχουν οι κατηγορούμενοι και οι μάρτυρες, είτε στις περιπτώσεις που υπάρχει αδυναμία φυσικής παρουσίας του διαδίκου ή του μάρτυρα, μπορεί να βοηθήσει σε μεγάλο βαθμό στην εξοικονόμηση δικαστικού χρόνου, χωρίς η υπόθεση να αναβάλλεται και να προκαλείται αχρείαστη καθυστέρηση, ταλαιπωρία και έξοδα. Επιπρόσθετα η τροποποίηση της διαδικασίας για την υπογραφή των ενόρκων δηλώσεων θα οδηγήσει στη καλύτερη εξυπηρέτηση των πολιτών ώστε να μην είναι απαραίτητη η μετάβαση στο Δικαστήριο για την υλοποίηση των διαδικασιών αποφεύγοντας έτσι την χρονοβόρα αναμονή για μια υπογραφή.
Καταλήγοντας, γίνεται αντιληπτό, ότι είναι αναγκαίο το δικαιικό σύστημα της χώρας μας να εισέλθει σε μία νέα ψηφιακή εποχή όπου με την πολιτική βούληση που υπάρχει εκ μέρους της Κυβέρνησης, αλλά και τη συνεισφορά όλων των φορέων οι οποίοι είναι γνώστες του αντικειμένου, να επιτευχθεί η ταχύτερη εναρμόνιση της χώρας μας με τις πρακτικές προηγμένων χωρών του εξωτερικού στο χώρο της δικαιοσύνης. Είναι απαραίτητο να υπάρξουν οι μεταρρυθμίσεις εκείνες που θα εκσυγχρονίσουν το σύστημα απονομής της Δικαιοσύνης πρωτίστως προς όφελος των πολιτών, με την απαιτούμενη συμβολή και των τριών εξουσιών της Δημοκρατίας, εκτελεστικής, νομοθετικής και δικαστικής.
Τα δεινά της πανδημίας μπορεί να είναι δύσκολο να εξαλειφθούν άμεσα, όμως μέσα από τον τεχνολογικό εκσυγχρονισμό προσφέρεται η δυνατότητα για αποφυγή άσκοπης ταλαιπωρίας και για υλοποίηση ουσιαστικών τομών οι οποίες θα επιλύσουν χρόνιες παθογένειες του συστήματος.
Υπηρετώντας τη μάχιμη δικηγορία, πιστεύω ότι είναι επιβαλλόμενο να προχωρήσουν άμεσα οι μεταρρυθμίσεις οι οποίες θα επιλύσουν χρόνια προβλήματα τα οποία αντιμετωπίζει ο τομέας της δικαιοσύνης.
Στυλιανός Γεωργίου
Δικηγόρος/Νομικός Σύμβουλος
Επαρχιακός Γραμματέας ΝΕΔΗΣΥ Λεμεσού